Vücudumuz, çok çeşitli dokuların bir uyum içerisinde çalıştığı olağanüstü bir makine gibidir. Bu sistem içerisinde cilt, kemik, eklem, kasların yanı sıra böbrek, akciğer ve beyin ile sinir hücreleri gibi çok çeşitli ve özelleşmiş hücreler bulunmaktadır. Belirttiğimiz bu çeşitli dokuları bir arada tutarak onları destekleyen dokulara ‘Bağ dokusu’ denilmektedir. Diğer adı Konnektif dokudur.

Vücudumuz, kendisini çevreden gelen mikrop ve yabancı maddelere karşı korumak için bağışıklık sistemine (immün sistem) sahiptir. Bağışıklık sistemi normalde kendi hücrelerine karşı faaliyet göstermez.

Ancak tam olarak nedenlerini bilemediğimiz sebeplerden dolayı kendi dokularına karşı faaliyet göstermeye başlayınca bu hücrelere zarar verir.

Cilt dokusuna karşı faaliyet gösterdiğinde cilt döküntüsü ve yaralar; ekleme karşı faaliyet gösterdiğinde eklemde ağrı ve şişlik- kızarıklığa yol açabilir. Böbrek dokusuna zarar vermesi durumunda böbrekler yeterli süzme yapamaz ve böbrek yetmezliğine bile yol açabilir.

Bu tarz hastalıklara genel olarak ‘Otoimmün hastalıklar’ diyoruz.

Otoimmün hastalıklara örnek olarak Lupus veya SLE olarak bilinen hastalık verilebilir. Yine tükrük bezlerini tutmasıyla bilinen Sjögren sendromu, ciltte sertleşme ve damarlarının fonksiyon bozukluğuyla giden sistemik skleroz (skleroderma) da bu grup içinde yer almaktadır.

İltihaplı romatizmal hastalıkların genel özelliği, tutulan dokulardan parça alındığında (biyopsi yapıldığında), iltihap gösterilebilmektedir.

Bağ dokusu hastalıklarının oluşmasında genetiğin rolü var mı? Çevresel ve kişisel faktörler rol oynuyor mu?

Otoimmün hastalıkların gelişiminde, altta yatan genetik zemin olması şart değildir. Ancak ailede iltihaplı romatizmal hastalık olması, kişilerde otoimmün hastalık için yatkınlığı arttırmaktadır.

Otoimmün hastalıklar nasıl gelişir?

Genel olarak genetik zemini olan kişilerde çevresel ve vücudun yapısından kaynaklanan (hormonal, sigara stres vb.) nedenlerin tetiklemesiyle immün sistemin çalışmasında düzensizlikler olabilir. Bunun sonucunda normalde kendi dokularına karşı faaliyet göstermeyen immün sistem, kendi dokularına karşı faaliyet göstermeye başlar. Hatta otoimmün antikorlar olarak bilinen ANA, CCP ve dsDNA gibi tetkikleri bireylerin serumlarında saptanmaya başlar.