Prof. Dr. Ömer Karadağ tarafından yazılmıştır.

Sjögren sendromu, erişkin kadınlarda erkeklere göre daha fazla görülen tükürük bezlerinin iltihaplı romatizmasıdır.

Vücudumuzda belli başlı tükürük bezleri denildiğinde;

• kulak alt kısımlarında (Parotis),
• çene altlarında (submandibuler) ile
• aynı doku yapısında olan göz yaşı bezleri (lakrimal bez) sayılmaktadır. 
• bunların yanı sıra dudak altı ağız iç kısımlarında çok sayıda küçük (minör) tükürük bezi yer alır.

Sjögren sendromunda, tükürük bezlerinin tutulması nedeniyle hastalarda ağız kuruluğu ve göz kuruluğu farklı derecelerde olabilir. Hastalarımız gözlerine toz kaçma hissi, kuruluktan şikayetçi olabilirler. Konuşurken tükürüklerinin bittiğini hissetme, yanında sürekli su taşıma gerektiğini ifade edebilirler. Bazen parotis bezlerinde şişlik ve hassasiyetten şikâyet edebilirler.

Tükürük bezleri dışında hangi dokuları tutar?

Tüm iltihaplı romatizma hastalarında olabildiği gibi el, ayak ve diz gibi çeşitli eklemlerde ağrı ve şişlik olabilir.

Ciltte kuruluk, kadın hastalarda özel bölgelerinde kuruluk olabilmektedir.

Nadir olarak akciğer, beyin ve sinir sistemi de tutulabilmektedir.

Hastalarda lenf bezlerinde büyüme saptanabilir. Bu nedenle düzenli takiplerde lenf bezlerinin muayenesi de yer almaktadır.

Hastalarda eşlik eden Romatoid artrit veya SLE (Lupus) gibi başka bir romatizmal hastalık olması durumunda Sekonder Sjögren sendromu olarak adlandırılır. Bu tarz başka bir hastalık yoksa Primer Sjögren sendromu olarak tanımlanır.

Bir iltihaplı romatizmal hastalığı olan hastada başka bir iltihaplı romatizmal hastalık olma ihtimali yüksektir. Sjögren sendromu olan hastalarda Hashimoto tiroiditi veya Celiac hastalığı gibi hastalıklar eşlik edebilir.

Sjögren sendromunda tanı nasıl konulur?

Genel olarak kas-iskelet yakınması olan hastalarda düzenli olarak yaptığımız sorgulamada ağız ve göz kuruluğu yer almaktadır.

Romatoid Faktör ve ANA, ENA gibi tetkiklerin pozitifliği tanıda destekleyicidir. Ancak bu tetkikler tarama testi olarak kullanılmamalıdır.

Hastalarda iltihap tetkiklerinin yüksekliği ve hafif anemi görülebilir.

Göz yaşının miktarının ölçülmesi (Schirmer testi), sıklıkla başvurulan bir yöntemdir.

Tanının konulabilmesi için dudak iç kısmından lokal olarak uyuşturularak aldığımız tükürük bezi biyopsileri de sıklıkla kullanılmaktadır.

Sjögren sendromu tedavisi nasıl planlanır?

Hastalık yönetiminde tamamen tutulan doku ve hastalığın yaygınlığına göre planlama yapılmaktadır.

 Hastaların ağız ve göz kuruluğu şikayetlerini gidermeye yönelik lokal suni göz yaşı damlaları, siklosporin gibi çeşitli immünsupresif ilaçların damlaları kullanılabilmektedir.

Kas-iskelet semptomları ve halsizlik/yorgunluğa yönelik hidroksiklorokin ve düşük doz kortizon tedavileri gündeme gelebilmektedir.